MÁRTIRES DE SOBREDO 2025
Helena Pousa
Desde principio do mes de novembro houbo unha serie de charlas en Tui sobre Sobredo, organizadas polo Instituto de Estudos Agrarios Mártires de Sobredo e Concello de Tui. Nelas tratáronse temas relacionados co masacre sucedido o 28 novembro de 1922. Tareixa Navaza falou sobre «A prensa desde Sobredo á volta de Castelao»; Martiño Noriega presentou o seu libro Os médicos tamén enferman, no que vai relatando algunhas das súas experiencias profesionais como médico preocupado polos doentes ao igual que Alejo Diz Jurado, que curou un rapaz de 14 anos ferido en ambas as pernas polos disparos durante o conflito en Sobredo, e tamén se falou sobre «A Música en Sobredo» con explicacións e interpretacións musicais de Tino Baz, Antón Tubío, Luís Caruncho, Evaristo Alejos Magallanes e María Hervella de @s Folieir@s de Lavadores, grupo que leva participando desde hai moitísimos anos nos actos do último domingo do mes de novembro en que se lembran os sucesos de 1922.
O monumento foi inaugurado unha década despois da loita contra os embargos, no lugar de Sobredo, en 1932, e financiado por subscrición popular grazas ao empeño especial da Federación Agraria de Lavadores. En agosto de 1936 foi derrubado con dinamita polos fascistas e 50 anos despois rescatáronse os restos das pedras que quedaron ocultas entre as silvas e escondidas polos veciños, e foron de novo colocadas onde estivo anteriormente o monumento. Esta escultura de Camilo Nogueira (pai) despois de 89 anos continúa a ser para moitas persoas un símbolo da resistencia contra as inxustizas, un Lugar de Memoria vivo, e todos os anos esas pedras resistentes á dinamita volven ser testemuñas de como moitas persoas e o alumnado dos centros de ensino de Tui, Salceda e O Porriño enchen o chamado Campo dos Mártires para lembrar uns feitos históricos que sacudiron a comarca.
Baixo os paraugas, protexéndose da intensa chuvia do sábado, moitos dos que alí se achegaron foron andando desde a Carballeira de Sobredo ata o outeiro onde se ergue o monumento, ao son do «Pasacorredoiras de Sobredo», tocado pol@s Folieir@s de Lavadores. O acto foi presentado por Marga do Val, presidenta do IEAMSo, quen fixo un resumo da historia deste monumento desde o día da súa inauguración. Naquel día solleiro de 1932, unha chea de xente acudiu ao acto cívico desde diferentes lugares de Galiza. Como oradores estiveron, entre outros, Antón Alonso Ríos, pola Federación agraria do Partido de Tui, o alcalde republicano de Tui, José Garra, Castelao e Enrique Jaso, pola Federación Agraria xudicial.
A continuación falou a convidada a dar o discurso, Margarita Ledo Andión, que explicou como este masacre fora moi comentado na prensa da época, especialmente no xornal Galicia, de Valentín Paz Andrade, e máis tarde tamén en El Pueblo Gallego, de Portela Valladares. Así mesmo explicou que coa eliminación dos foros non acabou o problema para os labregos, pois moitos tiveron que emigrar para conseguiren cartos cos que comprar as terras que traballaban. E lembrou que aínda hoxe non chegou o día do fin da loita en Galicia, porque temos de seguir defendendo a Terra contra outro tipo de caciques que nos veñen espoliar con outros nomes coma os Altri, os eólicos, as minas de litio, etc.
Todos os anos lémbranse os feitos fatídicos de Sobredo, e aínda que xa non tocan as campás a arrebato chamando aos campesiños contra o embargo de bens por impago dos foros, seguimos indo alí a depositar flores diante do monumento nacido do sangue derramado por moita xente ferida e tres persoas alí asasinadas impunemente: Cándida Rodríguez González, Venancio González Romero e Joaquín Estévez Besada. Sobredo continua a ser un lugar que simboliza a loita común, a solidariedade, a defensa da Terra.
Todos os anos asisten familiares dos mártires anteriormente citados, representantes das corporacións municipais de Tui e Salceda de Caselas, a Asociación de Veciños de Lavadores, as Comunidades de Montes e outras asociacións da zona. Por iso, aínda que o día 28 agora xa non é un día festivo como o foi hai moitos anos, segue sendo unha data moi importante en Tui.
Ningún comentario:
Publicar un comentario